Lichaam én geest bestuderen in de medische psychologie

Hoe help je mensen om te leven met een ernstige ziekte? Leer meer over medische psychologie met de cursussen van NHA.

De medische psychologie speelt zich af op het grensvlak tussen het lichamelijke en het geestelijke. Een medisch psycholoog begeleidt patiënten in de omgang met de spanning en onzekerheid die een ernstige lichamelijke ziekte met zich meebrengt. Omgekeerd is het ook mogelijk dat geestelijke problemen een lichamelijke kwaal in stand houden of versterken. 

Medische psychologie: wisselwerking tussen geest en lichaam

Een patiënt wordt verwezen naar een dienst medische psychologie wanneer er sprake is van psychische klachten die het gevolg zijn van lichamelijke problemen. Ziek zijn betekent immers een zware geestelijke belasting voor een patiënt. Ook zijn gezin, familie en omgeving lijden eronder. Leren omgaan met de spanningen, beperkingen en praktische gevolgen die een (zware) ziekte met zich meebrengt is een hele opgave. Een medisch psycholoog ondersteunt patiënten en familieleden in dit moeilijke proces.

Het is ook mogelijk dat lichamelijke klachten veroorzaakt worden of in stand worden gehouden door geestelijke problemen. Lichamelijke klachten als oververmoeidheid en slapeloosheid zijn vaak het gevolg van stress, depressie of burn-out. Een medisch psycholoog zoekt naar de oorzaken van moeilijk te verklaren lichamelijke problemen.

Hoe werkt een medisch psycholoog?

Een medisch psycholoog is werkzaam in een ziekenhuis. Als patiënt word je door een andere medische specialist verwezen naar een medisch psycholoog. Deze psycholoog onderzoekt de samenhang tussen geestelijke en lichamelijke klachten, bijvoorbeeld overmatige angst, concentratiestoornissen, geheugenklachten, stress en allerlei lichamelijke klachten waarvoor geen medische oorzaak werd gevonden. Bij kinderen voert hij soms een ontwikkelingsonderzoek uit om na te gaan of er sprake is van achterstand in de ontwikkeling.

Een medisch psycholoog voert eerst een aantal oriënterende gesprekken met zijn patiënt. Het psychologisch onderzoek kan aangevuld worden met bijkomende testen, bijvoorbeeld intelligentietesten, geheugentesten en concentratietesten. Op basis hiervan geeft de medisch psycholoog een advies of stelt hij een behandeling voor. Soms vindt die behandeling in hetzelfde ziekenhuis plaats, soms in een gespecialiseerde instelling. Mogelijke behandelingen zijn bijvoorbeeld:

• Een patiënt leren omgaan met de gevolgen van een ziekte, bijvoorbeeld het gebruik van een rolstoel, niet meer zelfstandig kunnen wonen, voortdurend pijn lijden.
• Veranderen van de levensstijl van de patiënt.

De patiënt zich leren ontspannen door middel van relaxatieoefeningen.

De opleiding van een medisch psycholoog

Een medisch psycholoog is een specialist die een universitaire opleiding heeft genoten. De masteropleiding tot medisch psycholoog duurt twee jaar. Om toegelaten te worden tot deze master, moet je een bachelordiploma psychologie behaald hebben.

Als je van plan bent om te beginnen met een hogere studie psychologie, vormen de diverse thuiscursussen psychologie van NHA een goede voorbereiding. Ook voor verpleegkundigen, zorgverleners en andere geïnteresseerden zijn deze cursussen een aanrader. De NHA-opleiding ‘Gezondheidspsychologie’ op hbo-niveau is een uitstekende inleiding over het vakgebied van de medische psychologie.